طراحی سایت

چاپ در لغت:

به معنای اثر، نقش، نشان و مهر است و در متن های مختلف مترادف کلمه چاپ را برابر با کلمات طبع، باسمه، و تافت قرار داده اند. چاپ به معنای فشردن یک سطح بر سطحی دیگر است.

چاپ در اصطلاح:

به عمل، فن، و صنعت تکثیر صورت و نقش‌های دوبعدی مانند ارقام، خط ها، حروف، تصویرها و… به‌وسیلهٔ گذاردن اثر این نقش‌ها بر پارچه، کاغذ، یا مواد دیگر، به‌ویژه چاپ مواد خواندنی، با تصویر یا بدون تصویر بر روی کاغذ گفته می‌شود.

در تعریفی دیگر، چاپ به پاره ای از عملیات می گویند که متن خام را به اثر درخور انتشار مانند کتاب، مجله، روزنامه، و جز آن تبدیل کند.

شناخته شده‌ترین کار چاپی، چاپ بر روی کاغذ  است.امروزه با پیشرفت تکنولوژی چاپ این عمل روی مواد نایلونی، سلولوزی، پارچه ای، چرمی، مواد شیمیای، فلزی، شیشه‌ای با اشکال صاف یا ناهموار، مقعر یا محدب و … صورت می‌گیرد.

چاپ از نظر لغت نامه دهخدا

عملی است که بواسطه آن می توان از روی یک نوشته چند نسخه شبیه به هم را تهیه کرد. (لغات نو فرهنگستان ).

طبع و باسمه و تافت و انطباع و تافتگی از روی خط و نوشته . (ناظم الاطباء)؛

چاپ اول ، طبع نخستین کتابی ؛ چاپ عبدالرحیم ،

چاپ سنگی و چاپ سربی و چاپ ژلاتینی از انواع طبع است . || دروغ . گزافه . اغراق . در وجه اشتقاق این کلمه عقاید مختلف اظهار شده است . بعضی دانشمندان کلمه چاپ را منبع از چاو دانسته اند. از جمله دانشمند فقید عباس اقبال در مجله بهار سال ۲ شماره ۸ تحت عنوان « چاو، چاپ ، اسکناس » می نویسد: «چیزی که به احتمال قوی می توان گفت این است که دو لفظ «چاپ » و «چاپ خانه » ( که امروز معمول است ) همان «چاو» و «چاوخانه» قدیم است که با کمی تحریف، به این صورت در آمده است.

از نظر فرهنگ فارسی معین:

نقش کردن نوشته ها و تصاویر روی کاغذ به وسیله ی ماشین های ویژه این کار،

طبع : سنگی طبع نوشته ها و غیره به وسیله تحریر بر روی صفحه مخصوص و انعکاس آن بر روی کاغذ.

سربی طبع نوشته ها و غیره به وسیله حروف سربی .

مسطح طبع نوشته ها به وسیله حروف چاپی

سیلک نوعی طریقه چاپ بر روی مقوا، چرم ، پارچه و مانند آن بااستفاده از پارچه ابریشمی (ارگاندی )

 افست نوعی طریقه چاپ توسط زینگ .

از نظر فرهنگ لغت عمید

تکثیر و تولید نوشته به تعداد زیاد، نقش کردن تصویر یا نوشته برروی کاغذ یا پارچه، تولید و انتقال فیلم بر روی کاغذ عکاسی

واژه های مصوب فرهنگستان

چاپ کردن : یکی از زیرگزینه‏های پرونده که برای چاپ پروندۀ مورد نظر به کار می‏رود

چاپخانه:

چاپخانه نیز در لغت به‌معنی محلی برای چاپ کردن و در متون مختلف مرادف این کلمه را برابر مطبعه، دارالطباعه، و باسمه‌خانه دانستند. چاپخانه محلی است برای انجام کارهای چاپی بر روی کاغذ و سایر مواد از طریق انواع چاپ و به نوبه ای دیگر، چاپخانه محلی است که در آن جا چاپ کتاب، نشریات، و مانند آن انجام می‌گیرد. امروزه، چاپ به عنوان یک کار مهم صنعتی در نظر گرفته می شود که بخش اساسی صنعت نشر و بخش مهمی از فعالیت‌های اداری و حکومتی را شامل می‌شود.

انواع چاپ: چاپ لترپرس که به صورت برجسته صورت می گیرد و قدیمی ترین روش چاپ است .چاپ افست که معمولا برای انتشارات و تبلیغات استفاده می شود ، چاپ هلیوگراور و چاپ فلکسو که  معمولا برای بسته بندی استفاده می شود، چاپ سیلک اسکرین که معمولا برای تبلیغات تفکیکی مورد استفاده قرار می گیرد

تاریخچه صنعت چاپ در جهان

ختراع فن چاپ درحقیقت به قرن ها پیش از گوتنبرگ، که نامش به عنوان مخترع چاپ در تاریخ به ثبت رسیده است، برمی گردد. آسوریان چند هزار سال قبل از میلاد بر خشت هایی از گل‌رس مهر می‌زدند.

همان گونه كه در این نوشته خواهیم دید، چگونگی پیدایش صنعت چاپ با آن كه غربی ها آن را به نام خود می دانند چندان آشكار و بدیهی نیست، اما به گفته ای باید كشور چین را مبدأ آغاز چاپ دانست. در ایران نیز ظهور خدمات و صنعت چاپ و ورود چاپخانه، به دورانی بیش از صد سال بازمی گردد.

استعمال حروف قابل انتقال نیز میان سال‌ها ی 1051 و 1058 در چین آغاز شد. مخترع این حروف فردی به نام پی‌شنگ بود و حروف هم از گل‌رس ساخته می‌شد. حروف دستی و حروف قلعی که پس از آنها به کارآمد، هیچ یک رواجی نیافت، بر عکس حروف چوبی متداول شد. تا این‌که در سال 1440، گوتنبرگ ظاهرا بدون اطلاع از کار چینی‌ها، حروف قابل انتقال را اختراع کرد و برای هر یک از حروف الفبا یک حرف جداگانه به کار برد. حروف متحرک را چینی‌ها اختراع کردند، ولی گوتنبرگ که حرفه اش زرگری بود، آلیاژ مناسب برای ریخته گری حروف را از سرب و آنتی موآن به دست آورد و سپس نسبت هر یک از این دو فلز را به گونه ای انتخاب کرد که حروف بیش از حد سخت و نرم نباشند. وی برای مرکب چاپ هم فرمول مناسبی یافت و خلاصه با رفع موانع و حل مشکلات عمل چاپ را میسر و اجرایی کرد.

قبل از اختراع چاپ، كتاب ها را با دست تكثیر می كردند. در آتن، اسكندریه و روم، عده ای از نسّاخان، شاهكارهای ادبی را استنساخ می كردند و این كار در سراسر قرون وسطی ادامه داشت. كتاب به اندازه ای گرانبها بود كه تعداد كمی از مردم توانایی تهیه آن را داشتند. در نتیجه، در عصر كاوش و پیشرفت، امكان خواندن و پژوهش محدود بود. در بیشتر دوران قرون وسطی، كاغذ پوست گوسفند و گوساله به كار می رفت. از یك قرن پیش از شارلمانی، دیگر پاپیروس مورد استفاده قرار نگرفت. مسلم است كه كاغذ برای اولین بار از جهان اسلام به اروپا راه یافت زیرا كاغذ، اولین بار در آن دسته از سرزمین های مدیترانه كه با سرزمین های اسلامی تماس مداوم داشتند دیده شده است. مسلمین، راز تولید كاغذ را از چینی ها آموخته بودند.

تقریبا 20 سال پس از نخستین تلاش ها ی گوتنبرگ در امر چاپ ،این صنعت با استفاده از سطوح برجسته در ونیز، فلورانس، پاریس و لیون در حدی مختصر و محدود رواج یافت. اما دستگاه چاپ گوتنبرگ، به علت هزینه ها ی بسیار زیاد فقط برای ثروتمندان قابل دسترسی بود و به همین دلیل تا مدت ها ی طولانی استقبال چندانی از آن نشد. 300 سال پس از اختراع دستگاه چاپ گوتنبرگ، نمایشنامه نویسی آلمانی به نام آلوئیس زنه فلدر، چاپ سنگی یا لیتو گرافی را درسال 1796 میلادی اختراع کرد.

هر سنگی که متن یا تصویر با این روش روی آن نقش می بست ، برای چاپ حدود 750 نسخه عملکرد مطلوب داشت و پس از آن نقش روی سنگ قابل چاپ نبود.

اگر چه درباره شروع چاپ سنگی در ایران روایات متعددی وجود دارد، به نظر می رسد چاپ سنگی را برای نخستین بار میرزا صالح شیرازی در تبریز راه اندازی کرد. میرزا صالح که از سوی دولت ایران برای فراگیری هنرهای جدید به اروپا رفته بود، در بازگشت یک دستگاه چاپ سنگی با خود به تبریز آورد که آن را در سال 1250 قمری راه انداخت.

چاپخانه سنگی طی مدت کوتاهی در تهران و بعد اصفهان و سپس سایر شهرهای ایران تاسیس شد و بیش از 50 سال تنها روش چاپ در ایران بود و تا اواخر دوره قاجار ، هر چه در ایران چاپ می شد، به روش چاپ سنگی بود. البته هشت سال قبل از ورود چاپ سنگی به ایران چاپ سربی نیز راه اندازی شده بود، ولی به علت هزینه و زحمت زیاد آن ، پس از ورود چاپ سنگی ، کنار گذاشته شد و بعدها در اواخر دوره قاجار دوباره حروف سربی و استفاده از آن رایج گردید.

طریقه چاپ سربی روش نسبتا ساده ای بود : کاغذ روی صفحه ای متشکل از حروف برجسته سربی و آغشته به مرکب فشرده می شد و بر اثر فشار، حروف بر صفحه کاغذ نقش می بست. حروفچینی روزنامه نیز نخست به صورت دستی انجام می گرفت، ولی بعدها این کار با دستگاه ها یی که معمول ترین آنها «لاینو تایپ» بود، صورت پذیرفت. دستگاه حروفچینی خودکاری لاینوتایپ در سال 1886 میلادی ساخته شد. و بدین ترتیب سرعت چاپ به تدریج فزونی یافت. پیشرفت فناوری کم کم باعث شد دستگاه حروفچینی سربی از دور خارج شود و جای خود را به دستگاه الکترونیکی بدهد.

گردآورنده راوک نگار پارس